Historia

Instytut Systemów Elektronicznych, funkcjonujący pod tą nazwą od 1998 r., jest spadkobiercą tradycji i dorobku Instytutu Podstaw Elektroniki, utworzonego na Politechnice Warszawskiej w 1970 r., obok pięciu innych instytutów ówczesnego Wydziału Elektroniki.

Instytut Podstaw Elektroniki powstał z Katedry Układów Elektronicznych, kierowanej przez prof. Adama Smolińskiego, i większej części  Katedry Elektrotechniki Teoretycznej „A”, kierowanej przez prof. Czesława Rajskiego. Pierwszym dyrektorem,    a zarazem organizatorem Instytutu Podstaw Elektroniki został prof. Jerzy Osiowski (1970-1978), późniejszy Dziekan Wydziału Elektroniki w kadencjach 1978-1981 i 1981-1984. Jego dzieło kontynuowali kolejno prof. Andrzej Filipkowski (1978-1984), prof. Jacek Kudrewicz (1984-1987), ponownie prof. Andrzej Filipkowski (1987-1990) oraz prof. Janusz Dobrowolski (1990-1998). Po przemianowaniu Instytutu Podstaw Elektroniki na Instytut Systemów Elektronicznych funkcję dyrektora pełnił nadal prof. Janusz Dobrowolski (1998-2005), następnie prof. Jerzy Szabatin (2005-2012), prof. Ryszard Romaniuk (2012-2016), a od 2016 r. funkcję tę pełni dr hab. Tomasz Starecki, prof. PW.

Od początku swego istnienia misją Instytutu Podstaw Elektroniki,  odzwierciedloną w jego nazwie, było prowadzenie zajęć dydaktycznych i badań naukowych w dziedzinach podstawowych, stanowiących zręby ówczesnych nauk elektronicznych. Skoncentrowane one były głównie wokół trzech dyscyplin naukowych: teorii obwodów, układów elektronicznych  i miernictwa elektronicznego. Te trzy obszary tematyczne znalazły też odbicie w pierwotnej strukturze Instytutu Podstaw Elektroniki, w którym utworzono trzy zakłady naukowo-dydaktyczne: Zakład Teorii Obwodów, którego kierownikiem został prof. Czesław Rajski, Zakład Układów Elektronicznych, którego kierownictwo objął prof. Adam Smoliński, i Zakład Miernictwa, którego pełniącym obowiązki kierownika został dr Sławoj Gwiazdowski.

Jednak z biegiem lat, wraz z dynamicznym rozwojem technologii elektronicznych, szeroko postępującej komputeryzacji i pojawieniem się nowych obszarów zastosowań, wielu pracowników Instytutu rozszerzyło, bądź wręcz zmieniło spektrum swoich osobistych zainteresowań naukowych, w efekcie czego nastąpiło znaczne wzbogacenie problematyki badawczej uprawianej w Instytucie. Towarzyszyło temu wyraźne przesunięciem akcentów w kierunku badań  aplikacyjnych. Już w początkach lat siedemdziesiątych w Zakładzie Układów Elektronicznych wyłoniła się grupa badawcza, która podjęła badania nad metodami analizy, projektowania i realizacji układów mikrofalowych. Doprowadziło to do utworzenia w roku 1975 czwartego zakładu w Instytucie Podstaw Elektroniki, który przyjął nazwę Zakładu Układów i Aparatury Mikrofalowej. Jego kierownikiem został prof. Adam Smoliński, a kierownictwo Zakładu Układów Elektronicznych przejął po nim prof. Jerzy Baranowski, następnie Zakładem Układów i Aparatury Mikrofalowej prof. Janusz  Dobrowolski (1985-2012).

Z kolei w drugiej połowie lat osiemdziesiątych prof. Jan Mulawka skierował swoje zainteresowania na zagadnienia sztucznej inteligencji, aktywizując jednocześnie wokół tej problematyki grono młodych, zdolnych pracowników naukowych. Konsekwencją tego było powołanie w Instytucie do życia w roku 1993 Samodzielnej Pracowni Sztucznej Inteligencji. Pracowania ta została przekształcona w roku 2006 w Zakład Sztucznej Inteligencji. Zakład prowadził liczne prace badawcze i wdrożeniowe, przede wszystkim w zakresie podstaw i zastosowań metod maszynowego uczenia (w tym sieci neuronowych) oraz metaheurystyk (zwłaszcza algorytmów ewolucyjnych). Silnie akcentowane były zastosowania przemysłowe i związane z bioinformatyką. W roku 2016 Zakład przeszedł w pełnym składzie do Instytutu Informatyki.

Wyraźną ewolucję tematyki badawczej  można było także zaobserwować w trzech istniejących w nim od początku zakładach. W Zakładzie Teorii Obwodów, obok tradycyjnego wątku badań nad metodami analizy i syntezy obwodów elektrycznych, pojawił się w drugiej połowie lat siedemdziesiątych silny i dynamicznie rozwijający się wątek teorii sygnałów, a zwłaszcza raczkująca wówczas w Polsce problematyka cyfrowych metod przetwarzania sygnałów, której prekursorem był prof. Andrzej Wojtkiewicz. Pod koniec lat osiemdziesiątych wątek ten stał się w Zakładzie dominujący, co w naturalny sposób doprowadziło do zmiany w roku 1993 nazwy Zakładu na Zakład Teorii Obwodów i Sygnałów. Prowadzone w tym zakresie badania niemal od początku były ukierunkowane na zastosowania w dziedzinie przetwarzania sygnałów radiolokacyjnych, co zapoczątkowało długoletnią i owocną współpracę Zakładu z krajowym przemysłem radarowym.

Zmianom uległ także profil badań prowadzonych w Zakładzie Układów Elektronicznych. Klasyczna tematyka układowa była stopniowo poszerzana o aspekty systemowe. Rozwijane były w szczególności badania nad metodami analizy i syntezy złożonych systemów elektronicznych z zastosowaniem nowoczesnych narzędzi komputerowych. Również i w tym przypadku nowe trendy badawcze podejmowane przez pracowników Zakładu spowodowały, iż w 1993 r. nastąpiła zmiana jego nazwy na Zakład Układów i Systemów Elektronicznych.  Ponadto, w Zakładzie tym, z inicjatywy prof. Wiktora Golde, zapoczątkowane zostały  badania nad przetwarzaniem i diagnostyką sygnałów fizjologicznych człowieka i organizmów żywych. Od 1983 r. pracami powstałego wówczas Zespołu Aparatury Biocybernetycznej kierował dr Witold Wierzejski, a obecnie Zespołem tym kieruje dr hab. inż. Antoni Grzanka.

Bodaj największą metamorfozę tematyczną od chwili jego powstania przeszedł Zakład Miernictwa. Początkowo badania prowadzone w tym Zakładzie koncentrowały się na zagadnieniach miernictwa i elektronicznej aparatury pomiarowej oraz miernictwa wielkości elektrycznych. W następnych latach rozwijane były intensywne badania nad projektowaniem i realizacją różnego typu czujników pomiarowych i problematyką miernictwa wielkości nieelektrycznych. W roku 1973 kierownikiem Zakładu został prof. Jerzy Helsztyński, który stopniowo wprowadzał do Zakładu tematykę optoelektroniczną i światłowodową.  W roku 1997 kierownictwo Zakładu objął prof. Ryszard Jachowicz, który – obok wspomnianej już tematyki czujnikowej – rozwinął badania w zakresie systemów pomiarowych, a w ostatnich latach – mikrosystemów. Zmiany w profilu badawczym Zakładu znajdowały odbicie w kolejnych zmianach jego nazwy: na Zakład Miernictwa i Aparatury Pomiarowej (1975), Zakład Systemów Pomiarowych i Optoelektroniki  (1987) i ostatnio Zakład Mikrosystemów i Systemów Pomiarowych (2006).

Instytut funkcjonuje obecnie w strukturze czterech zakładów. Tworzą go:

Zakład Teorii Obwodów i Sygnałów (kierownik dr hab. inż. M. Nałęcz)

Zakład Mikrosystemów i Systemów Pomiarowych (kierownik dr hab. inż. J. Weremczuk)

Zakład Układów i Systemów Elektronicznych (kierownik dr hab. inż. L. Opalski)

Zakład Układów i Aparatury Mikrofalowej (kierownik dr hab. inż. A. Abramowicz)