Historia

Instytut Systemów Elektronicznych, funkcjonujący pod tą nazwą od 1998 r., jest spadkobiercą tradycji i dorobku Instytutu Podstaw Elektroniki, utworzonego na Politechnice Warszawskiej w 1970 r., obok pięciu innych instytutów ówczesnego Wydziału Elektroniki.

Instytut Podstaw Elektroniki powstał z Katedry Układów Elektronicznych, kierowanej przez prof. Adama Smolińskiego, i większej części  Katedry Elektrotechniki Teoretycznej „A”, kierowanej przez prof. Czesława Rajskiego. Pierwszym dyrektorem,    a zarazem organizatorem Instytutu Podstaw Elektroniki został prof. Jerzy Osiowski (1970-1978), późniejszy Dziekan Wydziału Elektroniki w kadencjach 1978-1981 i 1981-1984. Jego dzieło kontynuowali kolejno prof. Andrzej Filipkowski (1978-1984), prof. Jacek Kudrewicz (1984-1987), ponownie prof. Andrzej Filipkowski (1987-1990) oraz prof. Janusz Dobrowolski (1990-1998). Po przemianowaniu Instytutu Podstaw Elektroniki na Instytut Systemów Elektronicznych funkcję dyrektora pełnił nadal prof. Janusz Dobrowolski (1998-2005), następnie prof. Jerzy Szabatin (2005-2012), prof. Ryszard Romaniuk (2012-2016), prof. Tomasz Starecki (2016-2020), a od 2020 r. funkcję tę pełni dr hab. inż. Krzysztof Czuba, prof. uczelni.

Od początku swego istnienia misją Instytutu Podstaw Elektroniki,  odzwierciedloną w jego nazwie, było prowadzenie zajęć dydaktycznych i badań naukowych w dziedzinach podstawowych, stanowiących zręby ówczesnych nauk elektronicznych. Skoncentrowane one były głównie wokół trzech dyscyplin naukowych: teorii obwodów, układów elektronicznych  i miernictwa elektronicznego. Te trzy obszary tematyczne znalazły też odbicie w pierwotnej strukturze Instytutu Podstaw Elektroniki, w którym utworzono trzy zakłady naukowo-dydaktyczne: Zakład Teorii Obwodów, którego kierownikiem został prof. Czesław Rajski, Zakład Układów Elektronicznych, którego kierownictwo objął prof. Adam Smoliński, i Zakład Miernictwa, którego pełniącym obowiązki kierownika został dr Sławoj Gwiazdowski.

Jednak z biegiem lat, wraz z dynamicznym rozwojem technologii elektronicznych, szeroko postępującej komputeryzacji i pojawieniem się nowych obszarów zastosowań, wielu pracowników Instytutu rozszerzyło, bądź wręcz zmieniło spektrum swoich osobistych zainteresowań naukowych, w efekcie czego nastąpiło znaczne wzbogacenie problematyki badawczej uprawianej w Instytucie. Towarzyszyło temu wyraźne przesunięciem akcentów w kierunku badań  aplikacyjnych. Już w początkach lat siedemdziesiątych w Zakładzie Układów Elektronicznych wyłoniła się grupa badawcza, która podjęła badania nad metodami analizy, projektowania i realizacji układów mikrofalowych. Doprowadziło to do utworzenia w roku 1975 czwartego zakładu w Instytucie Podstaw Elektroniki, który przyjął nazwę Zakładu Układów i Aparatury Mikrofalowej. Jego kierownikiem został prof. Adam Smoliński, a kierownictwo Zakładu Układów Elektronicznych przejął po nim prof. Jerzy Baranowski, następnie Zakładem Układów i Aparatury Mikrofalowej prof. Janusz  Dobrowolski (1985-2012).

Z kolei w drugiej połowie lat osiemdziesiątych prof. Jan Mulawka skierował swoje zainteresowania na zagadnienia sztucznej inteligencji, aktywizując jednocześnie wokół tej problematyki grono młodych, zdolnych pracowników naukowych. Konsekwencją tego było powołanie w Instytucie do życia w roku 1993 Samodzielnej Pracowni Sztucznej Inteligencji. Pracowania ta została przekształcona w roku 2006 w Zakład Sztucznej Inteligencji. Zakład prowadził liczne prace badawcze i wdrożeniowe, przede wszystkim w zakresie podstaw i zastosowań metod maszynowego uczenia (w tym sieci neuronowych) oraz metaheurystyk (zwłaszcza algorytmów ewolucyjnych). Silnie akcentowane były zastosowania przemysłowe i związane z bioinformatyką. W roku 2016 Zakład przeszedł w pełnym składzie do Instytutu Informatyki.

Wyraźną ewolucję tematyki badawczej  można było także zaobserwować w trzech istniejących w nim od początku zakładach. W Zakładzie Teorii Obwodów, obok tradycyjnego wątku badań nad metodami analizy i syntezy obwodów elektrycznych, pojawił się w drugiej połowie lat siedemdziesiątych silny i dynamicznie rozwijający się wątek teorii sygnałów, a zwłaszcza raczkująca wówczas w Polsce problematyka cyfrowych metod przetwarzania sygnałów, której prekursorem był prof. Andrzej Wojtkiewicz. Pod koniec lat osiemdziesiątych wątek ten stał się w Zakładzie dominujący, co w naturalny sposób doprowadziło do zmiany w roku 1993 nazwy Zakładu na Zakład Teorii Obwodów i Sygnałów. Prowadzone w tym zakresie badania niemal od początku były ukierunkowane na zastosowania w dziedzinie przetwarzania sygnałów radiolokacyjnych, co zapoczątkowało długoletnią i owocną współpracę Zakładu z krajowym przemysłem radarowym.

Zmianom uległ także profil badań prowadzonych w Zakładzie Układów Elektronicznych. Klasyczna tematyka układowa była stopniowo poszerzana o aspekty systemowe. Rozwijane były w szczególności badania nad metodami analizy i syntezy złożonych systemów elektronicznych z zastosowaniem nowoczesnych narzędzi komputerowych. Również i w tym przypadku nowe trendy badawcze podejmowane przez pracowników Zakładu spowodowały, iż w 1993 r. nastąpiła zmiana jego nazwy na Zakład Układów i Systemów Elektronicznych.  Ponadto, w Zakładzie tym, z inicjatywy prof. Wiktora Golde, zapoczątkowane zostały  badania nad przetwarzaniem i diagnostyką sygnałów fizjologicznych człowieka i organizmów żywych. Od 1983 r. pracami powstałego wówczas Zespołu Aparatury Biocybernetycznej kierował dr Witold Wierzejski, później Zespołem kierował dr hab. inż. Antoni Grzanka.

Bodaj największą metamorfozę tematyczną od chwili jego powstania przeszedł Zakład Miernictwa. Początkowo badania prowadzone w tym Zakładzie koncentrowały się na zagadnieniach miernictwa i elektronicznej aparatury pomiarowej oraz miernictwa wielkości elektrycznych. W następnych latach rozwijane były intensywne badania nad projektowaniem i realizacją różnego typu czujników pomiarowych i problematyką miernictwa wielkości nieelektrycznych. W roku 1973 kierownikiem Zakładu został prof. Jerzy Helsztyński, który stopniowo wprowadzał do Zakładu tematykę optoelektroniczną i światłowodową.  W roku 1997 kierownictwo Zakładu objął prof. Ryszard Jachowicz, który – obok wspomnianej już tematyki czujnikowej – rozwinął badania w zakresie systemów pomiarowych, a w ostatnich latach – mikrosystemów. Zmiany w profilu badawczym Zakładu znajdowały odbicie w kolejnych zmianach jego nazwy: na Zakład Miernictwa i Aparatury Pomiarowej (1975), Zakład Systemów Pomiarowych i Optoelektroniki  (1987) i ostatnio Zakład Mikrosystemów i Systemów Pomiarowych (2006).

Instytut funkcjonuje obecnie w strukturze czterech zakładów. Tworzą go:

Zakład Teorii Obwodów i Sygnałów (kierownik dr hab. inż. M. Nałęcz)

Zakład Mikrosystemów i Systemów Pomiarowych (kierownik dr hab. inż. T. Osuch)

Zakład Układów i Systemów Elektronicznych (kierownik dr hab. inż. W. Zabołotny)

Zakład Układów i Aparatury Mikrofalowej (kierownik dr hab. inż. A. Abramowicz)